In 2019 was ‘new boy’ Steve Hogarth een luttele dertig jaar de frontman en zanger van Marillion. Daarbij kwam ook nog eens dat de band zelf veertig jaar bestond. Mooie hoogtepunten om te vieren en in huize Marillion wil men dan ook dat zoiets gedenkwaardig gebeurt. De band kreeg tijdens de Marillion-weekends in 2017 al gezelschap van het strijkkwartet In Praise Of Folly (Nicole Miller altviool, Maia Frankowski viool, Margaret Hermant viool en Annemie Osborne, cello), nam hen ook mee op tour dat jaar en voegde er nog twee extra muzikanten aan toe, Sam Morris op hoorn en Emma Halnan op (dwars-)fluit. Die samenwerking werd voor het eerst vastgelegd op het intens en immens live document All One Tonight (Live At The Royal Albert Hall), de weergave van een live optreden in de Royal Albert Hall, die de band ruim vooruit al twee keer uitverkocht.

De samenwerking smaakte naar meer en met arrangementen van producer Michael Hunter werkten Marillion, In Praise Of Folly, Sam Morris en Emma Halnan aan een gezamenlijke studio release: With Friends From The Orchestra. Het album verscheen in 2019 en de band en hun vrienden gingen gezamenlijk op tour. Ook Nederland werd die tour aangedaan; het optreden in De Vereeniging van 6 december kenmerkte zich door een voor Marillion ongewoon hard geluidsvolume. Ook de presentatie van Steve Hogarth was die avond minder sprankelend dan anders. De avond erna maakte de band dat ruimschoots goed met een spetterend optreden in Utrecht, toch een beetje het tweede thuis van de band waar het altijd een feestje is als Marillion er optreedt.

De avond in Cardiff was er ook eentje om door een ringetje te halen. Band en orkest zijn in bloedvorm en Steve Hogarth is in zijn presentatie en aankondigingen meer dan opperstalmeester. Rake aankondigingen, boeiende inleidingen waar dat kan en het gretige publiek eet uit zijn hand. Vanzelfsprekend kennen de Marillionfans de nummers die ze gaan horen, vanzelfsprekend kennen ze de teksten, vanzelfsprekend zijn ze voorbereid. Dan nog, de band en het orkest samen horen spelen, de emotie in de zang van Steve, de gitaar van Steve Rothery én de emotie die hij in zijn spel legt, de strakke ritmes van Ian Mosley en de pompende bas van Pete Trewavas met daarbij het immer bepalende toetsenwerk van Mark Kelly, dat maakt een Marillion optreden. Er gebeurt iets tijdens een live optreden van de band. En het gebeurt in de interactie met het publiek. Die avond in Cardiff, 16 november 2019, is dat niet anders.

De band opent, samen met het orkest, knallend met Gaza, het nummer waarin Steve Hogarth het leven in Gaza onder de loep neemt, kijkend vooral naar wat het betekent voor kinderen om er op te groeien. Het nummer heeft, ook zonder de aanvulling van de orkestleden, de nodige kracht, maar de accenten die het orkest zet, beginnend bij de inleiding, verrijken, verluchtigen zelf soms de uitvoering. Voor de fans die de band al jaren volgen een heerlijke binnenkomer bij de concerten, maar de bezoeker die verwacht Kayleigh, Lavender of misschien wel het uitbundige Cover My Eyes te gaan horen, zal zich bij het bijna twintig minuten durende epos wellicht afvragen wat hij nu precies ervaren heeft. Vooral nog eens terugluisteren nu dan, het devies. En laat ook de tekst nog eens tot je doordringen. Mooi hier hoe de hoorn en strijkers Steve’s stem begeleiden in de rustige passage, net na 6 minuten. Je merkt het aan alles, de band is op dreef én het samenspel met het orkest staat. De avond kan niet stuk.

Het engagement van Gaza volgen we met Beyond You. Het is een nummer dat de kwaliteit van de band verraadt. Ook zonder orkest. De vocalen van h, of mr. h, zoals Steve Hogarth liefkozend genoemd wordt, dragen het nummer. Hier is het werk van het orkest zeer welkom en aanvullend. Fraai in de introductie van het nummer, mooi begeleidend, best bombastisch als Steve uithaalt. Het zijn de kleine accenten die de toevoeging rijk maken en sterk. Als de band en Steve in overdrive gaan, wat kun je als orkest meer doen dan meebewegen? Een kleiner arrangement lijkt bijna niet op de plaats te zijn, maar daar waar het orkest accenten legt én niet het geluid meer en meer volbouwt, voelt de meerwaarde groter. Even goed een erg mooie uitvoering met sterke zang van h.

Even een terugblik dan van Steve. Naar toen hij net bij de band kwam en de diamant die de band toen was met zijn komst net iets minder puur werd. Althans, zo vertelt hij het. Het volgende nummer is nu misschien actueler dan toen het werd geschreven, Season’s End, zo geeft hij aan. Ja, ook hier vullen de strijkers, hoorn en dwarsfluit het geluid aan, maar hoe mooi is het contrast hier, als Steve Rothery zijn gitaarsolo inzet en als de hoorn erna aansluitend reageert, zó smaakvol is de samenwerking tussen band en orkest hier. En ja, de Marillionfans weten het allang: juist in dit nummer laat Steve Rothery hoe geweldig veel emotie hij in zijn spel weet te leggen. Heerlijk juist ook om weg te dromen bij de tweede solo van Steve in dit nummer én gewoonweg te voelen hoe het voor hem moet zijn om dit samen te kunnen spelen met het orkest naast zich. Een wel zeer strakke uitvoering!

De verhalenverteller in Hogarth is dan aan de beurt. Hij vertelt over zijn ontmoeting met een Britse journalist aan boord van een vliegtuig, die de enige Britse overlevende was van de ramp met de Estonia. Al is het voor de fans bekend, dan nog is het op deze wijze vertellen van het verhaal een extra dimensie aan het lied. En met de wijze waarop Estonia, het nummer, zijn nieuwe leven krijgt met orkest erbij, dat geeft het een extra dimensie. Vanwege een deel van de tekst, “No one leaves you when you live in their hearts and their minds”, zijn er veel fans die het nummer voor zich zien als passend nummer bij een uitvaart: het blijft echter voor altijd verbonden met de ramp met de veerboot en met de mensen die daarbij destijds omkwamen.

Met een achtergrond aan politieke leiders in beeld, krijgt het van Brave afkomstige The Hollow Man, met een prachtig centrale rol voor h op toetsen, nog net een ander karakter dan het op dat album had. Het is een ingetogen en sfeervol nummer waarbij het orkest in deze uitvoering zeer sterk uit de verf komt. Kan het mooier, ga je denken? Ja, mooi is dan een relatief begrip. Want als je er inderdaad bij bent voor de hits van de band, krijg je nu opeens weer zo’n episch nummer om je oren. Hoor ik dat goed? Fuck everyone and run? Oh ja! In 2016 bracht Marillion F.E.A.R. uit, (Fuck Everyone And Run) en wat je nu hoort, is onderdeel van het machtige The New Kings. Neoliberalisme, iemand? Marillion uit zich ook politiek. Dat deden ze vroeger al, met nummers als Forgotten Sons, White Feather en White Russian; dat engagement, dat is niet weg. En niks geen niemendalletje. Gewoon meer dan een kwartier progressieve rock van de bovenste plank en geserveerd met begeleiding van een orkest. Of dat genieten is? Nou ja, misschien iets minder als jezelf tot The New Kings hoort of als je steeds naarstiger naar Kayleigh verlangt, dan misschien niet. Maar hier is er geen ontsnappen aan. De confrontatie is er om aan te gaan en de muziek is er om heerlijk van te genieten.

Daarna een ietwat ouder nummer van de band, maar inderdaad, alleen maar ietwat ouder, het van Sounds That Can’t Be Made afkomstige The Sky Above The Rain, een liefdeslied, maar niet van de vrolijke soort. Gewoonweg raak in de rauwheid van de emotie. En hier brengen de band en orkest het fraai over het voetlicht, mooie rol voor Steve Rothery.

In 2012 deed de band het al een keer, tijdens het weekend in Port Zélande, Separated Out spelen, maar dan met een Z als beginletter om zo een Z te krijgen in hun A-Z-setlist. Hoe dat in zijn werk gaat? Band – en hier ook orkest- zetten Separated Out in, doen dat vol vuur, krijgen het publiek mee en dan, net na 3 minuten lanceren ze Led Zeppelin’s Kashmir in de uitvoering en wordt het zomaar Zeparated Out. Ook nu weer een heerlijke uitvoering.

De Kayleigh-liefhebbers hebben inmiddels wel in de gaten dat het een moeilijke avond is. Niet alleen hebben ze al twee monumentale nummers om hun oren gekregen. Er volgen er meer nog. De band heeft er zin in. Publieksfavorieten te over, maar niet van de uptempo compacte soort. Nee, juist van de soort die de band met h in de gelederen zich tot domein heeft gemaakt. Verhalende liederen, kop, middenstuk, staart, met van alles dat er in de muziek en in de tekst gebeurt. Van de belevingen van Don Allum, de eerste persoon ter wereld die twee, bijna drie keer de oceaan over roeide, in Ocean Cloud, van de beleving van een ideale plek om te zijn, een droomplaats, Fantastic Place tot aan het voor h autobiografische This Strange Engine, vertel het de Marillionfan en hij zegt dat je een fantastische avond hebt. Die nummers zijn het die nog volgen: perfect passend in de setting met band en orkest en met die drie nummers én wat er aan vooraf ging toch vrijwel niets aan de wensen van een Marillionliefhebber overlatend. Ongetwijfeld zou een beetje kniesoor nog kunnen zeggen dat ie Invisible Man mist of het laatste deel van The Leavers (ook van F.E.A.R.), maar de echte kniesoor mist natuurlijk überhaupt een nummer uit die vroege jaren.

Geen Lavender, geen Kayleigh, geen Incommunicado, maar, wat was het feestje ook al weer? Dertig jaar h in de band. Juist. Zowel met het studio album, met de tour als met dit live document, dat in verschillende uitvoeringen te krijgen is, ook als vinyl en als blu-ray, zetten de band en het orkest een zeer geslaagd feest neer. De band is in bloedvorm, h manifesteert zich als buitengewoon sterk frontman en overtuigt na dertig jaar nog steeds als zanger. Met een ritmesectie met de klasse van Ian Mosley en Pete Trewavas zit je nooit verkeerd, strak en sterk onder alle omstandigheden. Mark Kelly is de solide toetsenist die prachtige soundscapes en partijen voor de muziek van de band laat klinken en Steve Rothery is, zonder enige twijfel, een ongeschreven gitaarmeester die als regel emoties uit zijn instrument haalt waarvan anderen alleen al maar willen dat ze ze één keer eens kunnen laten klinken. Het orkest toont zich meer dan een sparringpartner bij de tour en beweegt sterk mee met de band in de verschillende uitvoeringen: wat een feest! Op naar het volgende feestje, al dan niet met orkest. Dit is een mooi souvenir voor de mensen die bij de tour aanwezig waren, een mooie overbrugging ook naar een volgende release van de band. Zoals met eerdere releases al eerder verkrijgbaar via Marillion.com, maar nu dus ook via andere kanalen.