Manic Street Preachers
Critical Thinking
Het laatste album van Manic Street Preachers, The Ultra Vivid Lament, kwam uit in corona-tijden, in de nazomer van 2021. De mooi klinkende maar toch wat fletse plaat wist zich niet in de buurt van de hoogtepunten van de band te scharen en het soloalbum van James Dean Bradfield van het jaar ervoor beklijfde meer. Toch was het geen slecht of matig album; The Manics hebben immers tekstueel altijd wel iets te melden en weten muzikaal natuurlijk altijd wel weer een paar keer goed te raken.
De opener van de nieuwe plaat Critical Thinking doet in ieder geval direct opveren. Hier gebeurt iets verfrissends: over een dikke beat en bas, met mooie atmosferische gitaarpartijen als smaakmakers, mag Nicky Wire even lekker los. Hij citeert een aantal zelfhulp-slogans en vraagt zich in het stuiterende refrein af: ‘What happened to your critical thinking?’.
Hierna passeren de vier singles, die de band weer wat meer in het domein van de vertrouwde wide screen indierock positioneren. Decline & Fall opent (op het album) met een knipoog naar That Petrol Emotion maar wijkt vervolgens niet zo veel af van het geluid van de vorige plaat. Brushstrokes of Reunion is uptempo big music vol grandeur. Nicky Wire treedt weer naar voren op Hiding in Plain Sight, omringd door de stem van Lana McDonagh en ruimte makend voor strijkers. Hier klinkt hij echter een stuk nederiger: ‘Keep the curtains drawn all day’ en ‘I wanna be in love with the man I used to be / In a decade I felt free’. De beste single is wellicht People Ruin Paintings. Mild, warm, melodieus en met fijne, frisse gitaarlijntjes die cachet geven. De boodschap? Kunst wordt te veel geëxploiteerd. De waarheid wordt geweld aangedaan.
De oren blijven gespitst bij Dear Stephen, waarin Bradfield zich richt tot de oude held Morrissey, die hij inmiddels een bad habit noemt. Ooit stuurde Morrissey een beterschapskaart naar een zieke Nicky Wire, die een Smiths concert moest missen. ‘Come back to us,’ aldus Bradfield. ‘I want you vivid in your prime’. Om dear Stephen himself vervolgens te citeren: ‘It takes guts to be kind’. Het is overigens niet de eerste keer dat The Manics Morrissey aanhalen. Eerder al gebeurde dat (liefdevol) in 2004, op het ondergewaardeerde album Lifeblood, toen The Smiths werden genoemd in de song 1985.
Na Dear Stephen is Being Baptised wederom een prima track: een mooi, warm geluid met prikkelende gitaarlijnen die weleens geïnspireerd zouden kunnen zijn door Johnny Marr. Vertrouwde, prettige bombast en een lager tempo typeren Deleted Scenes en Late Day Peaks, songs die de eindfase van de plaat met stevige, soms ronduit noeste drums accentueren. Nicky Wire’s OneManMilitia – de titel had van de debuutelpee kunnen komen – is upfront, eloquent en militant. De link naar het openingsnummer is daar en de cirkel is weer rond. Een lekkere afzwaaier.
Maatschappijkritiek, literatuur, kunst en de voortschrijdende jaren; het zijn allen ingrediënten van Critical Thinking, de vijftiende langspeler in pakweg vijfendertig jaar. Het is een mooi moyenne van de bijzonder standvastige Welshmen, die nog steeds strijdbaar zijn, al is er ook ruimte voor berusting en acceptatie. En gelukkig ook hoop; de muziek blijft krachtig en meeslepend. En is deze keer weer overtuigender dan op de voorganger. Critical Thinking wordt in vele versies, met vele extra’s uitgebracht. Laten we ons echter, de filosofie van de band indachtig, in de eerste plaats richten op de twaalf songs zelf. Die weten goed te raken en doen uitzien naar concerten.
