De afgelopen jaren leert men opnieuw om te onthaasten. Elke stap in de natuur voelt nog wat onwennig aan. Waarschijnlijk omdat we onszelf voorbij lopen, en die omgeving als een vol gekalkt schilderij gebruiken. If I Was a Painter, dan gebruik ik minder loodzware grijstinten in deze wereld, en gaat de keuze naar zoetere pastelkleuren uit. We zijn noodgedwongen een onderdeel van dit driedimensionaal stilleven, en genieten van de dierlijke geluiden om ons heen. Als dan ook nog je roots in de schitterende omgeving van het Ierse graafschap Cavan ligt, levert dit genoeg basismateriaal voor een volwaardige plaat op. Door de prachtige muziek bij de Peaky Blinders serie komen gelauwerde gesettelde artiesten als Nick Cave en PJ Harvey bij een jongere groep muziekliefhebbers onder de aandacht. Maar ook een relatief onbekendere muzikant als Lisa O’Neill profiteert van het feit dat haar versie van Bob Dylans All the Tired Horses op voortreffelijke wijze de slotscene van het zesde seizoen inluidt. Een prachtige keuze, de donkere folksongs lenen zich hier perfect voor, en een beetje extra publiciteit is natuurlijk nooit weg.

Haar vijfde All of This Is Chance studioplaat staat voor veranderingen, een krachtig statement waarmee ze vooral het vergeten dierbare milieu omarmt, en de schoonheid daarvan in het toewenkend licht plaatst. Puur zoals folk bedoelt is. All of This Is Chance haalt de grondbeginselen uit het The Great Hunger gedicht van Patrick Kavanagh. Dreigende drones bevolken het spoken word intro. Clay is the word and clay is the flesh, de voedingsbodem van het harde boeren bestaan, werkershanden die de klei kneden, de vruchtbare kweekvijver waarin de kern zijn basis heeft. De familiair ingestelde Ieren hechten veel waarde aan de oude gewortelde tradities, en misschien is dit wel de reden dat de volksmuziek hier nog steeds zo leeft, sterker nog, een grote rol in het dagelijks bestaan opeist.

Het All of This Is Chance titelstuk opent zwaar, een triomfantelijk oorlogsschip op strijderssterkte. Lisa O’Neill draagt de karakteriserende woorden door het slachtveld heen, waarin strijkers de diepte beroeren, het gitaarspel er onschuldig als een jong lentelammetje doorheen dartelt en de toetsenregen er een intieme condenserende geluidscollage overheen hangt. De verdwaalde treurviool hecht zich in het klassiek barokke Silver Seed aan de verkennende prairiebanjo. Gezamenlijk bewandelen ze de countryvelden. Opeens valt het kwartje, en begrijp ik waarom de Ieren zoveel met dat Beloofde Amerikaanse land hebben. De afstand tussen western country en de vergelijkbare volksmuziek is eenvoudig te overbruggen. Sterker nog, ze liggen zo diep in elkaars vaarwater waardoor ze vrijwel in elkander overstromen.

De Old Note berusting digitaliseert het nalatenschap in een vastgelegd songstructuur. Een ode aan de natuur, die zich aan elk jaargetijde vastklampt om er herboren uit te komen. Hoe leg je aan een kind de treurende gedachte achter een nummer uit. Ook hierbij staan oude liederen centraal, die ze generatie na generatie als cultureel erfgoed overdragen. Zolang deze maar gezongen worden, verdwijnen ze niet in de vergetelheid. De boodschap om tradities in stand te houden, is soms zo eenvoudig simpel. Het zijn allemaal bewerkingen van temperamentvolle verhalen die jarenlang in kroegen de ronde gaan. Waarbij aanpassingen een belangrijke bijrol opeisen, waardoor de oorsprong amper te achterhalen is. Soms smeuïg, soms zwaar beladen, altijd intens.

Daarom is het lastig om te constateren wanneer een vertelling ontstaat, bijzaken maken het nog levendiger. Zelfs de hedendaagse generatie is het verleden schatplichtig trouw. Ze vervangen bij de afbrokkelende geschiedbeleving alleen maar het cement, de kern blijft onaangetast. Het krachtige The Globe krijgt door het rondspokende gospelkoor een liefdevolle, bijna hemelse sterrenweg behandeling. Het donkere Birdy From Another Realm pianostuk staat hier haaks tegenover, verwoordt de onbevangen grenzeloze vrijheid, maar bevestigt tevens hoe moeilijk het is om je als buitenstaander te acclimatiseren. De afbreuk aan het conservatisme, waarbij cultuurverschillen botsend de reputatie van de verouderde gemeenschap in tweeën scheuren. De avond afsluitende Whist, The Wild Workings Of The Mind melancholiek spoelt die onderliggende onzekerheden weg, waarna bij het Goodnight World slaaplied (definitieve?) rust de wereld de rug toekeert, en in stilte afgewend verder slaapt.

Lisa O’Neill is een van de veelzeggende woordvoerders van de nieuwe lichting Ierse verhalenvertellers. Links van haar staan de postpunkmannen van The Murder Capital en Fontaines D.C. die de gevestigde orde met harde woorden bekogelen, aan de andere kant staat Lankum, die vanuit conservatieve grondprincipes een uniek eigen geluid etaleert. De beeldende vocalist bevindt zich aan de kant van de hardwerkende arbeidersklasse die zich aan het landbouwbestaan hechten, en geen overstijgende dromen bewonen. Lisa O’Neill is het boegbeeld van de geëmancipeerde vrouw, die als gelijke het werkveld betreedt. Ze is tevens de spreekbuis van het mannelijke geweten, omdat ze dezelfde ervaringen deelt. Een wijze vrouw in een relatief jong lichaam.