De oorsprong van de traditionele The Wild Rover folksong is een vaag schemerig gebied. Zo eisen, de Britten, Schotten, Ieren en zelfs de Noord-Amerikaanse gemeenschap deze klassieker op. Ondanks dat The Wild Rover onderhand doodgeknuffeld is, herdefinieert het uit Dublin afkomstige Lankum de traditional volgens hun eigen maatstaven. In een alles wegvagende rondzwervende versie opent deze hun derde The Livelong Day studioplaat, tenminste als je het onder de Lynched naam uitgebrachte Cold Old Fire meetelt. Gedurfd om de luisteraar al direct met ruim 10 minuten aan vernietigend dronegeweld te hersenspoelen. En ondanks dat er vervolgens nog drie kwartier aan een zevental prachtige muziekstukken volgen, blijft die openende oerknal maar doordenderen. Prachtig, indrukwekkend, beangstigend, spookachtig, kortom een nooit eerder beleefde ervaring. Uniek binnen de folk gemeenschap, uniek zelfs op muzikaal gebied. Alhoewel dat muziekminnend Nederland met The Livelong Day wegloopt, vullen ze op indrukwekkende wijze de kleine clubzaal in het Nijmeegse Merleyn. Amper 200 bezoekers zijn van die gedragen verstillende intimiteit getuige, en beleven daar een memorabele avond.

Vanwege de pandemie gaat het gewone leven bij de Ierse gemeenschap vervolgens sober door. Zangeres Radie Peat kiest voor het moederschap en bevalt in 2022 van Rúna. De corona stilte biedt haar alle mogelijkheden en rust om van dit prille wonder te genieten. Op False Lankum klinkt ze warmer, moederlijker en zachter dan op de eerdere albums, al neemt de grimmigheid nog steeds een groot aandeel in beslag. Eind januari verschijnt daarvan de eerste single Go Dig My Grave. En ondanks dat ik de False Lankum plaat vervolgens al rond diezelfde periode hoor, kost het mij veel moeite om het enthousiasme te bedwingen. Wat een wereldplaat is dit toch. Nu deze eind deze week in de winkel ligt, kan ik dat genot eindelijk delen. Vreemd eigenlijk dat je een album al voor de releasedatum kan dromen. Vanwege het dansbare, verstikkende treurrouwende karakter voelt False Lankum met regelmaat als een orthodoxe Ierse Día de Muertos interpretatie aan. Herdenk de doden, vier de sterfelijkheid. Haal het uit de taboesfeer en maak er feestje van. De albumtitel is net als de Lankum bandnaam van een kindermoordenaar afgeleid, welke ook al bij de Between The Earth And The Sky review aangehaald wordt.

Lankum flikt hetzelfde kunstje weer en opent dus met het al eerder vrijgegeven magistrale Go Dig My Grave gothic folk opus. Ruim 8 minuten vanuit het niks tot een episch verwoestend einde opbouwen. Daaronder ook nog eens met een prachtige indrukwekkende rouwende videoclip dit verzilverende moment vastleggen. Er zit geen spatje vrolijkheid in deze dieptrieste vertelling verborgen. Als loeizware alarmerende sirenes dwalen de verloren zielen van overleden dierbaren rond. Een gitzwarte song over een wanhopige vader die thuiskomt, en zijn suïcidale dochter levenloos hangend aan een touw aantreft. Confronterend, hard, zwartduister. Het door Jean Ritchie bewerkte Go Dig My Grave is een Song for the Dead, met Radie Peat in de slachtofferrol, berustend van haar kwellende demonen verlost. Als je eenmaal die donkere Wuthering Heights wereld van Lankum binnenstapt, is er geen weg meer terug. In de ingetogen vredigheid van het 17-eeuwse Newcastle speelt onvrede binnen de familiebanden een grote bepalende rol. Het generatieconflict verzet van een jongere jeugdigheid die het conservatisme van de oudere garde tracht te doorbreken. De deprimerende mineurstemming van niet geaccepteerde relaties. De traditionele song welke juist het traditionele denken bestrijdt. Het verplaatsen in de visie van Lankum die juist zo treffend oud en nieuw als een sterke onbreekbare ketting invlecht.

Radie Peat, ik kan haar naam niet vaak genoeg noemen, is op dit moment toch wel de mooiste stem in dit genre. Ze treedt in de voetsporen van de helaas vorig jaar overleden Mimi Parker van Low. Haar nalatenschap verweeft zich prachtig in de Gordon Bok Clear Away in the Morning compositie. Je voelt haar adem, de berustende goedkeurende aanraking op de schouder. Ook hier staat het eeuwige afscheid centraal, een laatste vaarwelgroet. Huilende melancholische spookengelen, en de instrumentatie die op gepaste afstand bijna starend gedempt die stilte een plek geeft. Bijzonder dat Radie Peat niet overal de leadzang verzorgd, en zich op de krachtige The New York Trader spookschip legende bewerking van Luke Cheevers afzijdig opstelt. Deze vraagt om een mannelijke verhalen vertellende minstreel. Ook in de imponerende maandagochtend On a Monday Morning depressie van singer-songwriter Jim Kelly verdwijnt ze bijna onzichtbaar in de schaduw en is het Ian Lynch die zijn draagvlak verkent. Zo eigent Cormac Mac Diarmada zich de familiare diep diep trieste Lord Abore and Mary Flynn murder ballad somberheid toe. De huiveringwekkende doodsklokken intermezzo’s tussen de albumtracks kondigen passend het apocalyptische onheil aan, en bereiden je op de dreigende droefenis voor. Het instrumentale Master Crowley’s heeft het bezwerende rituele van het vroegere 16 Horsepower werk, al blijven ze in alles zo dicht mogelijk bij hun eigen Ierse stepdance roots.

Ondanks dat het merendeel covers zijn, is Netta Perseus weldegelijk door Darragh Lynch geschreven. Bijzonder omdat je juist hierbij geneigd bent om de song aan het vroegere Leonard Cohen werk te linken. Dezelfde mannelijke zachtheid, dezelfde intimiteit, dezelfde soberheid, dezelfde zwaarte, grimmigheid, beeldende, kortom een ware traditional in spe, waarmee Lankum bewijst dat ze zelf ook in staat zijn om memorabele klassiekers te componeren. De tragische stervende drums kondigen een verbreking met het traditionele geluid aan, waarna een welvelwind aan huilende instrumentatie het spokende verval aankondigt. Ook het epische mijlenlange symfonisch rockende The Turn waarmee False Lankum eindigt, is van zijn hand. Bijzonder, dat je hier juist het gevoel krijgt dat Swans voorman Michael Gira over de schouders goedkeurend meekijkt. Deze geweldenaar heeft tevens een voorliefde voor de folk, al sluiten de vernietigende The Turn drones weer meer bij zijn My Father Will Guide Me Up a Rope to the Sky periode aan. Het getuigt nogmaals dat Lankum in alles de Ierse folk overstijgt, en zeker niet wereldvreemd tegen andere externe invloeden aankijkt.