×

Recensie

Pop

02 september 2021

Joni Mitchell

Blue (vinyl reissue)

Geschreven door: Edgar Kruize

Uitgebracht door: Reprise

Blue (vinyl reissue) Joni Mitchell Pop 5 Joni Mitchell – Blue (vinyl reissue) Written in Music https://writteninmusic.com

Er zijn van die albums die geen heruitgave nodig hebben om actueel te zijn. Blue van Joni Mitchell is zo’n album. Sinds de release in 1971 heeft het album los van tijd en ruimte bestaan. Zo’n album dat voelt alsof het er altijd was en waarvan je in ieder geval zeker weet dat het er altijd zal zijn. En nu, een halve eeuw na de oorspronkelijke release, klinkt het alsof het gisteren is opgenomen.

Velen noemen Blue en uitermate persoonlijk album. Met nummers die handelen over depressies, (verloren)liefdes, relaties en andere ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals het ter adoptie opgeven van een kind – en wetende dat Joni hier uit eigen ervaringen put – is dat ook zeker wel logisch. Als er één ding is wat de mythevorming rond dit album kenmerkt, is het wel de discussie over wie de liedjes gaan als dat ergens niet helemaal duidelijk is. Graham Nash? James Taylor? Leonard Cohen, zelfs? Maar dat is eigenlijk een verkeerde discussie. Het doet er namelijk in het geheel niet (meer) toe. Want wat Mitchell op Blue geweldig doet is gevoelens oppakken, die kanaliseren en via een tiental geweldige nummers de wereld in helpen. Nummers waarvoor de maakster uit persoonlijke ervaringen heeft geput, maar ze heeft dat op zo’n angstaanjagend open en eerlijke manier gedaan, dat luisteren naar Blue juist voor de luisteraar een heel persoonlijke ervaring wordt.

Neem bijvoorbeeld de naar de strot grijpende titeltrack, waarin alleen de pianopartij al gehakt van je ziel maakt. Vrijwel elke zin is op meerdere manieren uit te leggen. Zingt ze het tegen een persoon die Blue wordt genoemd? Of bezingt ze hier een gemoedstoestand? ‘Ink on a pin’, daarmee zet je tattoos, maar het kan ook gewoon een kroontjespen zijn waarmee ze schrijft. ‘Acid, booze, and ass, needles, guns, and grass’, dat kan gaan over iemand die de verkeerde kant op afglijdt, of (het is tenslotte 1971) heel algemeen het einde van de hippiedroom van de jaren ervoor. Dat gaat het nummer California met zijn Lennon-verwijzing tenslotte ook… Zie je wat er gebeurt? In feite is ook dit weer de vraag waarover het gaat, terwijl je veel beter de vraag bij jezelf kan leggen. Wat voel ik hier? En waarom voel ik dat?

De kracht van het nummer (en dat is exemplarisch voor dit hele album) is echter dat het door die verschillende interpretaties die mogelijk zijn met de levenswandel van de luisteraar meegroeit. In je donkerste momenten voelt Blue (het nummer) een perfect op muziek gezette depressie. Op momenten van een moeizame (uiteenvallende) relatie is Blue er om die gevoelens te kanaliseren en dit gaat op voor het gros van de andere liedjes ook. A Case Of You is bijvoorbeeld een prachtig liefdesliedje, maar ook een weerspiegeling van het wrange besef dat sommige mensen niet goed voor je zijn, ook al kan je niet zonder hen. Het over haar ter adoptie weggegeven dochter geschreven Little Green grijpt je ook zonder die kennis bij de strot. Het majestueuze River moet een van de meest hartverscheurende kerstliedjes ooit zijn en het gevoel van alles en iedereen willen ontvluchten (‘I wish I had a river I could skate away on, I wish I had a river so long I would teach my feet to fly’) in het volste besef dat je daarmee mensen – inclusief jezelf – verdriet doet is in al die eerlijkheid zo krachtig én kwetsbaar, dat je afvraagt wat de toen 26-jarige Mitchell heeft bewogen om zo open te zijn.

Complexiteit en dualiteit zit in alle nummers en daarmee is Blue vooral een muzikaal kunstwerk te noemen dat de essentie van de mens vangt. Hopeloos op zoek naar liefde en geborgenheid, hopeloos koppig en soms kwaadaardig en (zelf)destructief, even verliefd en verbonden als wanhopig alleen. Soms alles in één liedje zelfs. Hoge en hoopvolle verwachtingen over het leven en de liefde (‘Alive, alive, I wanna get up and jive’) worden in opener All I Want al vrij snel gevolgd door de pijn die mensen elkaar aan kunnen doen (‘So I hurt you too, then we both get so blue’) en dromen over een huisje-boompje-beestje-leven dat steeds verder weg lijkt te liggen. Het is zo herkenbaar, dat – en dat geldt voor zo veel nummers op dit album – luisteren naar Blue voelt alsof Joni je een vuile spiegel voorhoudt, die ze in je gezicht blijft duwen tot je écht goed naar jezelf hebt gekeken.

‘Songs are like tattoos’, zingt Mitchell in de titeltrack. Het is een treffende omschrijving. Echt goede muziek kruipt (net als een tattoo) onder je huid en gaat nooit meer weg. Je kan poetsen en schrobben wat je wil, het is een permanente herinnering aan een tijd en plaats en absorbeert gaandeweg nieuwe levenservaringen. Blue is zo’n nimmer verdwijnend geheel. Heeft het zijn weg je leven in eenmaal gevonden, gaat het nooit meer weg.

Kant A:

  1. All I Want
  2. My Old Man
  3. Little Green
  4. Carey
  5. Blue

Kant B:

  1. California
  2. This Flight Tonight
  3. River
  4. A Case of You
  5. The Last Time I Saw Richard


  1. All I Want
  2. My Old Man
  3. Little Green
  4. Carey
  5. Blue
  6. California
  7. This Flight Tonight
  8. River
  9. A Case of You
  10. The Last Time I Saw Richard