×

Recensie

Klassiek

08 januari 2023

Jo Quail

The Cartographer

Geschreven door: Marcel Hartenberg

Uitgebracht door: By Norse Music

The Cartographer Jo Quail Klassiek 4 Jo Quail – The Cartographer Written in Music https://writteninmusic.com

Het is al lang geen uitzondering meer: klassieke muziek of klassieke instrumenten die een rol hebben in moderne werken. In de rockmuziek is die inzet al langer gemeengoed. En we zien ook dat er een aantal klassieke musici goed zijn ingevoerd in de rockmuziek. Een van die mensen is de celliste Jo Quail. Ze speelde op albums van At The Gates, Myrkur, My Dying Bride en was onder meer support voor Anna von Hausswolff en Amenra, Mono en Wardruna. Kind aan huis zowat, zou je zeggen, aan de donkere kant van de stevige muziek.

Juist haar talent om klassiek te combineren met hedendaagse heavy muziek, was voor het Roadburn festival de aanleiding om haar in 2019 al te vragen een compositie te schrijven om op het Roadburn festival ten gehore te brengen. Het is niet verbazingwekkend dat corona roet in het eten gooide zodat ook het festival zoals het gepland was niet door kon gaan. Dus werd het 2022 voor het concert kon worden uitgevoerd en Jo ook haar werk had voltooid.

Jo kreeg de vrije hand om te componeren en juist dat sprak haar zeer aan, startend met een gedicht dat de basis vormde voor hoe de compositie zich zou ontvouwen. Het werk, The Cartographer, bestaat uit vijf delen en is imponerend qua opbouw en qua sfeer. Niet alleen door de combinatie van klassiek en heavy, maar ook in brede zin, geldt het motto: luister open en verwacht niet dat je de muziek verder kan categoriseren. Het is vooral beleven, ervaren en genieten.

Movement 1 begint met een gongslag en bouwt zich erg langzaam en mooi op, je aandacht wordt vastgehouden door de subtiele klanken die al vanaf het begin hoorbaar zijn, de spoken word passage van Alice Krige sluit perfect aan op de sfeer en een gevoel van groeiende spanning blijft je bij. Jo’s cello als een eenzame reiziger in een donkere nacht met de notie dat er gevaar kan dreigen bij elke hoek, bij elke bocht die zich aandient. Nog muziek nodig bij een verfilming van een spannend verhaal? Dan komt deze eerste movement al perfect over. Mooi, spannend, dreigend. En vooral je aandacht vragend. Beluister dit vooral eens in alle rust, zonder enige vorm van afleiding. Spanning en sereniteit tegelijkertijd. Prachtig hoe de cello het stokje overdraagt aan de viool van Daniëlle van Berkom, met dreigende accenten van de bredere orkestbezetting als contrast. Sterk gecomponeerd, erg mooi uitgevoerd.

Voor we het weten, zijn we in movement 2 beland. Hoe gaaf! Prachtige spanningsopbouw en mooie accenten, percussie meer naar de voorgrond nog dan in movement 1, sterk neergezet door Niels Jenster en Vito Guerrieri. Hier horen we ook het pianospel van Floris Verbeij en de ijle achtergrondklanken van Lucie Delhi. Jo maakte de movement niet te vol, niet te bombastisch, maar gebruikt wel de kracht van het volle orkest om op gepaste momenten even voluit te gaan. Afwisseling, afwisseling. Dat is het devies. Ook hier. De piano die ineens het klankbeeld inschuift. Ja, laat je maar leiden door wat er allemaal gebeurt. Een fraaie reis die je aandacht helemaal opeist. En erg beeldend gebracht!

Movement 3 brengt al snel weer de stem van Lucie Delhi als de dreiging alweer in het klankbeeld aanwezig is. Daar heeft Jo niet veel voor nodig om dat te bereiken. Zeer, zeer pakkend. Hier met name bereikt door de percussie, zeer, zeer effectief. Als dan de piano er ook weer bij komt, voel je de spanning nog versterken. De stem van Jake Harding geeft dat nog meer nadruk. Waar we zijn, dat weet je niet, is niet te duiden, maar dat je hier niet rustig je brood wilt zitten eten, dat voel je gewoon. De trombones vallen vervolgens in, lijken ergens mogelijk verlichting te brengen, maar de piano, Jake’s stem en de percussie en Jo maken duidelijk dat je hier echt nog niet op hoeft te hopen. Erg mooi in zijn heftigheid. Movement 3 dendert werkelijk over je heen. Zeer passend, ook qua plaats in het eindresultaat. Complimenten ook voor de manier waarop het contrast tussen de twee stemmen hier gebruikt is en wat een machtige stem heeft Jake! Erg fraai einde hier.

Movement 4 kan je ook zomaar weer ervaren als muziek bij een film. Enorme spanning zit er weer in. Gedreven door enerzijds de percussie en het steeds herhaalde motief op de achtergrond wordt ook hier je aandacht gevangen. “Waar bevinden we ons?”, zou je aan de cartograaf willen vragen, de rust daarvoor komt pas tegen het einde van de movement.

De percussie zet ook weer de toon in movement 4. Donker, intens is de start, maar het is vooral een overrompelend slotakkoord voor een genre overstijgend werk.

Jo Quail heeft met The Cartographer een bijzonder mooi werk gecomponeerd dat in opbouw en spanning aandacht vraagt, nou ja, je aandacht vangt en dat een sterke toevoeging is aan muziek dwars door genres heen. Daarbij heeft ze voortreffelijke partners gevonden voor de realisatie ervan. Credits mogen zeker ook naar alle uitvoerenden gaan: een excellente vertolking van een buitengewoon fraai werk in vijf delen.



  1. The Cartographer, movement 1
  2. The Cartographer, movement 2
  3. The Cartographer, movement 3
  4. The Cartographer, movement 4
  5. The Cartographer, movement 5