×

Recensie

Klassiek

05 november 2015

Janine Jansen – Brahms & Bártok –

Brahms & Bartok - Vioolconcerten

Geschreven door: Robert Spannenberg

Uitgebracht door: Decca

Brahms & Bartok - Vioolconcerten Jansen Klassiek 4.5 Janine Jansen – Brahms & Bártok – Vioolconcerten Written in Music https://writteninmusic.com

De koningin van de klassieke downloads boog zich met maestro Antonio Pappano en het Orchestra dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia na een concertserie in 2012, in februari 2015 nogmaals over het Vioolconcert van Johannes Brahms. Drie liveconcerten van dit hoogtepunt van het vioolrepertoire resulteerden in deze magnifieke opname. Het in elkaar grijpen van solist en orkest en de doorleefde benadering door Janine Jansen verraadt de rijping van het werk bij de betrokken artiesten.

Deze uitvoering wordt de titelmuziek van de verfilming van Thomas Rosenbooms Publieke Werken (regie: Joram Lürsen) die in december verschijnt. In dit verhaal, waarin Nederlands sociale en culturele situatie aan het eind van de negentiende eeuw wordt geschetst, spelen een Amsterdamse vioolbouwer en een apotheker in een veenkolonie een boeiende hoofdrol. Het pleit voor de filmmakers dat ze originele muziek laten horen uit de tijd van het verhaal en dat ze Janine Jansen als boegbeeld kiezen zal zowel de film als het album goed doen.

De componist van Ein Duitsches Requiem is overduidelijk aan het woord is in dit Vioolconcert:  de dramatiek spat ervan af en wordt door Janine Jansen perfect opgevangen en doorgegeven. De enorme eisen die Brahms aan de solist stelt – zoals dubbelgrepen, snelle passages over een groot bereik en gevarieerde ritmiek – lijken voor Jansen een peulenschil.

De zigeunerklanken uit het virtuoze derde deel vormen de brug naar het Eerste Vioolconcert van Bela Bártok, dat met Brahms vergeleken aanvankelijk klinkt als het waden door een modderstroom met lood aan je enkels. De muziek is weerbarstig: Jansen verlaat de Oostenrijkse romantiek en duikt in het Hongarije aan het begin van de twintigste eeuw. Bártoks interesse in volks- en zigeunermuziek zijn in dit werk goed te horen. Hij wilde als componist van het nieuwe tijdperk een eigen geluid laten horen door elementen uit deze muziek in eigen composities te verwerken. Met name de virtuoze solopassages uit het tweede deel – die Janine Jansen zo uit de losse pols tevoorschijn haalt – refereren hieraan. De verklanking van Bártoks voorstelling van liefde begint als een slaapliedje en eindigt in een gepassioneerde grande finale.

Tot verbijstering van de componist verbrak de violiste voor wie Bártok het schreef en wie hij aanbad binnen een week na de totstandkoming van het werk – in 1908 – de relatie met hem. Zijn muze weigerde zelfs het werk ooit te spelen. Bártok recyclede muziek ervan in andere composities en het Vioolconcert verdween in de la totdat het in 1958 – dertien jaar na Bártoks dood – alsnog voor het eerst werd uitgevoerd.

Janine Jansen en het London Symphony Orchestra doen wat Stefi Geyer destijds weigerde. Ze zullen daarmee niet de laatsten zijn, maar leveren wel een prijzenswaardige vertolking die bewijst dat de muziek van Bártok – ook na 107 jaar– nog altijd springlevend is.



  1. Brahms: Violin Concerto In D, Op. 77 - 1. Allegro Non Troppo
  2. Brahms: Violin Concerto In D, Op. 77 - 2. Adagio
  3. Brahms: Violin Concerto In D, Op. 77 - 3. Allegro Giocoso, Ma Non Troppo Vivace
  4. Bartók: Violin Concerto #1 - 1. Andante Sostenuto
  5. Bartók: Violin Concerto #1 - 2. Allegro Giocoso