Jack Sels
Minor Works
Jack Sels, de bekendste tenorsaxofonist van België, krijgt 50 jaar na zijn dood eindelijk een gepast tribuut. Op Minor Works staan verschillende pareltjes die de moeite zijn om eens naar te luisteren. Zeven originele nummers aangevuld met enkele jazz klassiekers en live opnamen.
Jack Sels zijn levensloop is van het genre waar biografieën van dromen. Hij zou geen introductie meer nodig hebben, maar de geschiedenis besliste daar anders over. Jean-Jacques Louis “Jack” Sels (1922-1970) werd als enig kind in Antwerpen geboren. Zijn vader had een hoge positie bij een maritiem bedrijf en vanaf zijn eerste levensjaren werd hij strikt opgevoed, klaar om in de voetsporen van zijn ouders te kunnen treden. Met zijn moeder sprak hij Nederlands, met zijn vader Engels en met het huispersoneel Frans. Als kind van een vooraanstaande familie leefde hij in een gouden kooi, die abrupt eindigde bij de plotse dood van zijn ouders. Daarbovenop verwoeste op het einde van de tweede wereldoorlog een ongelukkig gevallen vliegtuigbom het ouderlijk huis. Jack was in één klap zijn woonst en zijn daarbij behorende collectie van ongeveer 10000 78 toeren platen kwijt. Zoals dikwijls zal Sels zijn leven worden gekenmerkt door diepe dalen en hoge bergen.
In 1948 woonde hij een concert bij van Dizzy Gillespie. Deze nieuwe muziekvorm, de bebop, met de begeleidende big band maakt een grote indruk op de jonge Sels. Hij moest en zou zijn eigen band hebben, en begon meteen met het zoeken van geschikte muzikanten. Verschillende malen heeft hij zo een ensemble uit de grond gestampt. In de tijd toen Big bands nog mainstream waren ging hij hiermee op tournee. In deze naoorlogse jaren was er een markt in het entertainen van buitenlandse troepen gelegerd in Duitsland. Sels en zijn band zouden er verschillende jaren blijven onder een wisselende bezetting. Menig internationaal muzikant speelde in deze periode met hem mee. Zo was er bijvoorbeeld Philip Catherine, Lester Young, Lou Bennett, Kenny Clarke en nog vele anderen.
Doordat hij nooit internationaal is doorgebroken en maar weinig platen heeft uitgebracht, is hij niet gekend bij het grote publiek. Jack Sels was wereldberoemd in Antwerpen maar onbekend daarbuiten. Hij was een selfmade man pur sang. Een overtuigde autodidact die het liefst zo compromisloos mogelijk wou werken, iets wat hem tijdens zijn carrière dikwijls parten heeft gespeeld. De muziek die hij creëerde was van wereldformaat. Waar hij vooral in excelleerde was zijn frasering, de gave om een melodie op een gevoelige manier aan de dag te brengen. Hij begreep de kunst van het samenspel als geen ander. Zijn saxofoon hoefde niet de hele tijd een centrale rol te vervullen. Moeiteloos neemt de klarinet, drums of orgel het voortouw over. Het is zoals het zou moeten zijn. Muziek is gemaakt om te vloeien van impressie naar impressie.
Jack heeft in zijn carrière maar bitter weinig muziek opgenomen en maar één echte lp, Sax Appeal. Deze was opgenomen in 1961, maar werd door allerlei problemen pas uitgebracht in 1966 door het Nederlandse label Relax. Trouwe fans van het eerste uur zullen zich ongetwijfeld deze langspeler herinneren, het was trouwens één van de eerste platen met een echte hoezenpoes op de cover. Deze prachtige plaat zou op doktersadvies beschikbaar moeten zijn, maar helaas is die door zijn populaire cover te dikwijls geëindigd als poster, en dus praktisch onvindbaar tenzij voor veel geld.
Minor Works is een verzameling van zijn beste werk over een tijdspanne van bijna dertig jaar. We kunnen deze, met het aanwezige materiaal, dan ook moeilijk anders als wonderbaarlijk omschrijven. De plaat is zeer toegankelijk, zelf voor niet jazzliefhebbers, en maakt bij regelmaat een uitstapje richting exotica. Als je de keuze van de nummers en hun plaats in het geheel overloopt, is het duidelijk dat Minor Works zorgvuldig is opgesteld. Moeiteloos vloeit alles in elkaar in een strak concept, waar je soms van zou kunnen denken dat het een nieuw album is. Als extra is de geluidskwaliteit van deze compilatie van de bovenste plank en daar kunnen we enorm van genieten. Een drijvende kracht achter de Jack Sels revival is Lander Lenaerts, tevens de bezieler van deze compilatie , en het mag gezegd worden dat hij hiermee een meesterwerk heeft samengesteld.
Warm aanbevolen tip: wie meer wil weten over het leven van Jack Sels kan gratis de mini documentaire bekijken op Jazztime Europe.