Holger Czukay
Movie!
Movies was het eerste solo-album van Holger Czukay na zijn jaren in Can. De plaat verscheen in 1979, toen Czukay al bijna twee jaar weg was bij de band. In de jaren voorafgaand aan Movies had Czukay al geëxperimenteerd met radio’s, morse-signalen en tape recorders om nieuwe geluiden te produceren. Dit kreeg definitief gestalte op Movies, een plaat waarop Czukay regelmatig media-samples verwerkte. Hiermee was hij een pionier, net als David Byrne en Brian Eno.
Movies, nu opnieuw uit als Movie! – compleet met nieuwe hoes – slaat feitelijk een brug tussen kraut- prog- en jazzrock uit de jaren zeventig en de sample-cultuur en synthpop van de jaren tachtig en negentig. De plaat kende slechts vier nummers maar klokte toch een minuut of veertig. Op deze reissue is als bonustrack de instrumentale versie van Cool In The Pool toegevoegd. De vocale versie van die song werd op single uitgebracht en borduurde enigszins voort op de ‘disco-single’ van Can uit 1976, I Want More. Het is de luchtige, wat melig aandoende openingstrack van het album, al gebeurt er natuurlijk meer dan je op het eerste gehoor zou denken.
Beter is Oh Lord, Give Us More Money, een experimentele, soms kosmische track met opvallende (semi-)akoestisch gitaarmotiefjes en een ritmetanden – met Czukay natuurlijk op bas – die absoluut niet misselijk is. In een unieke track van dertien minuten serveert Czukay een boeiende, eigenzinnige en relatief lichte prog- en jazzrocktrip. De opduikende samples en Czukays uitgelaten zang maken van deze track een bijzonder hoogtepunt. Persian Love, de tweede single van de plaat is een mix van Iraanse zang en spraak (opgenomen van de radio) en heldere synths en gitaar. Het levert een interessante, prikkelende en soms – als samples en muziek een bepaalde harmonie creëren – bijna emotionele muziek op.
Holger Czukay kon zich met Movie! overduidelijk lekker uitleven en zijn nieuwe ideeën van de jaren na Can ruim baan geven. Hollywood Symphony is illustratief: een track van een kwartier, vol ideeën. Na wat onduidelijke openingsminuten en een speelse passage trekt er een schaduw over. De mythe van Hollywood ontmaskerd? Hierna herpakt de track zich weer en lijkt na een heerlijk kinetische passage in een koortsdroom te eindigen. Czukay plakt er echter nog een flink (wat te lang) stuk aan vast – gewoon omdat het kon, zou je denken – waardoor de spanningsboog wat verslapt.
Movies / Movie! was en is een avontuurlijke en speelse plaat die laat horen dat Czukay zichzelf na Can geen beperkingen wenste op te leggen. De aandacht wordt getrokken door het experimentele karakter van de plaat maar ondertussen komen er ook de fijnste grooves en de subtielste details en melodieën voorbij. Czukay slaagde er zodoende in zowel toegankelijk als uitdagend voor de dag te komen en een bijzonder album neer te leggen in 1979. Een plaat die nauwelijks aansloot bij heersende trends van toen en die door het cut and paste-karakter zijn tijd vooruit was. Een acts als Cabaret Voltaire zat soms op een vergelijkbaar spoor maar had een beduidend elektronischer karakter. Veel later zouden Fatboy Slim, Moby en Beck – om maar een paar namen te noemen – regelmatig dezelfde principes hanteren en er met een andere muzikale invulling successen mee boeken.