Je hebt mooi en je hebt mooi. En soms is iets gewoon bijzonder mooi. En verdorie, in de Scandinavische landen hebben ze er wel een handje van om mooie dingen te maken. Dat doen ze dus ook op het vlak van muziek. Was Soyuz, het vorige album al een album dat, als je het de tijd gaf, zijn prachtige melancholische kwaliteiten blootlegde, dan is Fireworker de perfecte gezel voor de naderende dagen van herfst, lockdown, misschien wel quarantaine of isolatie. Niet dat de muziek gelijk een geneesmiddel is, maar dit album is er eentje waar je niet voor weg kunt lopen, muziek is natuurlijk niet interactief, maar muziek kan je wel vangen, kan je pakken. En Fireworker heeft die kwaliteit.

De stem van Jan-Henrik Ohme bijna als een sjamaan, intens en boven de muziek zwevend aan de ene kant, aan de andere kant zeer nadrukkelijk de stem die ons bij de hand neemt als het album opent met Space Cowboy.  Bijna twintig minuten lang gaan we op reis, naar ons binnenste, diep van binnen en staan we oog in oog, als je wilt, met de drijvende kracht in ons leven. Noem het hoe je het noemen wilt, maar het is de energie, de levenskracht die zorgt dat we steeds willen overleven, die zorgt dat we ons willen voortplanten, altijd en eeuwig, niet te stoppen. Niet zozeer de menselijke geest in al zijn humane overwegingen of in het gebrek daaraan, maar een veel meer primaire uiting van wie we zijn, van onze drive om te leven. Datgene dat ook ons bewustzijn gebruikt om goed te praten waar we achter de schermen mee bezig zijn om te voorzien in ons overleven.

Geen fastfood als teksten dus. Integendeel. De openingstrack is echt al een heel filmische ervaring. Er gebeurt zoveel in deze bijna twintig minuten. Ja, er is bombast, maar het nummer is veel meer dan bombast, het is meegaan op de innerlijke zoektocht in jezelf en de confrontatie opzoeken met dat wat er achter de schermen schuilgaat. Stemmige momenten met kleine accenten wisselen zich af met woeste partijen, met dan weer ruig, dan weer mooi gitaarwerk van Jon-Arne Vibo, met steeds prachtige toetsen van Thomas Andersen die zich met zijn werk op dit album ook echt wel onderscheidt. Misschien is dat ook juist wel de klasse van de hele band. De compositie is zó enorm af: het klopt gewoon aan alle kanten. Verwacht geen couplet-refrein-couplet-solo of een variant daarop. Wil je hapklaar en licht verteerbaar, dan is dit het verkeerde adres. En wat een fantastische rol is er ook voor Michael Krømer, wiens viool hier ook heerlijke accenten zet. De ritmesectie van Kristian Torp (bas) en Robert Johansen op de drums maken het, af. Heerlijk stuwend baswerk en rake klappen van Robert bekrachtigen het geheel.

Zie het maar als een innerlijke ontdekkingsreis. Dat past nog het beste als omschrijving. Waarschuwingslichten in muzikale zin zijn er als de koorklanken klinken: dat koor zegt als het ware, je komt te dichtbij. Keer om! Wat te doen? Gewoon Space Cowboy luisteren én de confrontatie aangaan. Stel je de vraag: is dit muziek voor mij? Of is dit me te donker, te trippy, te proggy? Want laten we het helder hebben, waar de band eerst in navolging van de helden van Marillion ontstond, mogen ze nu gerust gezien worden als leidend aan het front van de progressieve rock. De diep melancholieke sound gaat verder dan Marillion, de band durft ook gedurfder te zijn. Zo donker werd Marillion nooit. Dat moet gezegd worden. En verdorie wat hebben ze een epische track van die opener gemaakt. Als het je raakt, heb je voor jou een van de topplaten van 2020 in handen. Als het koor inzet én de band meegaat, ben je nog maar net onderweg. Maar wat een trip ben je dan al gestart. Neem al eens het bruggetje dat even later komt als bas, een lichte drumroffel en heerlijk toetsenspel de terugkeer van het koor inleiden. Carmina Burana, maar dan anders.

In vergelijking met Space Cowboy is Hourglass compacter en daardoor misschien ook wel wat directer. We laten de rollercoaster van de openingstrack achter ons en stappen in een stemmige track waar we verwelkomd worden door heerlijke mellotron klanken van Thomas. Het koor van het openingsnummer keert terug, maar deze keer blijven we met de muziek meer bij de basis. We krijgen wel een prachtige vioolpartij van Michael waarna het nummer vooral weer verder gaat zoals het startte. Heerlijk de stem van Jan-Henrik samen met de toetsen van Thomas.

Het titelnummer zet ons in eerste instantie bijna aan het dansen. Fijn ritme, tokkelende gitaar, maar de onderliggende dreiging is in het nummer nooit ver weg. Denk je bij de opening nog aan Zuid-Amerikaanse zwoele dansen, dan kunnen we wel stellen dat je tegen het einde van het nummer misschien wel oog in oog lijkt te staan met de Fireworker of de Space Cowboy. Twee namen voor dezelfde entiteit die zich hier misschien wel zo’n beetje lijkt voor te stellen. Het is knap hoe Gazpacho de sfeer in het nummer kantelt zonder dat je het idee hebt dat ze daar heel veel moeite voor moeten doen. Ja, ook in het begin van het nummer is de tekst al niet heel gezellig “You should be crawling on your knees for the divine announcer.” Maar als we aan het einde van de tekst staan voor “Eat yourself with all your might”, dan is die entiteit ook opeens een stuk minder charmant dan zoals hij zich in het begin misschien manifesteert.

Antique is weer een heerlijk sfeervol nummer dat nog eens de viool van Michael naar de voorgrond brengt. Met steeds oog voor de emotie die de band weet over te brengen, gebeurt dat ook hier. Erg mooi en een mooi bruggetje naar de tweede lange track van het album. Dat is Sapien. In deze afsluitende track haalt de band nog eens alles uit de kast om duidelijk te maken hoe je een episch nummer moet maken. Het is de band  toevertrouwd. Dat weten we van eerdere albums, dat hoorden we hier natuurlijk ook al in het openingsnummer. En hier is het alsof de Space Cowboy zich nog een keer rechtstreeks tot ons richt. Diep van in het binnenste spreekt de stem tegen ons, reist de entiteit met ons mee en groeit met ons mee. Geen vrolijke reis, dat Sapien. Maar wel prachtige muziek van Gazpacho. En dat is natuurlijk waar het om gaat.

Fireworker is een prachtige reis geworden door de menselijke geest, op zoek naar de levensbron die ons voedt én die zich misschien tegelijk aan ons voedt. De tragiek van het overleven: richten we ons op het overleven van het humane, of is het overleven vooral een primaire drive ingegeven door die donkere levenskracht? Het album geeft niet de antwoorden op die vraag. Het is wel een album dat je aan het denken zet over zaken waar je in het dagelijks leven niet altijd bij stilstaat. De mannen van Gazpacho hebben die reis, dat onderzoek voorzien van prachtige muziek, waarbij het geheel van de muziek staat. Waar de stem van Jan-Henrik misschien niet iedereen kan bekoren, kan niet anders dan gezegd worden dat juist die stem op dit album een essentieel onderdeel is geworden van wat de band wil overbrengen, misschien net zozeer een instrument zelfs. In 2020 zet Gazpacho zichzelf zeer nadrukkelijk op de kaart met één van hun allermooiste albums ooit. Het is in 2020 in elk geval ook een van de heel mooie albums geworden. Prachtplaat!