Fish –
Internal Exile
In oktober start de afscheidstournee van Derek William Dick, beter bekend als Fish. Die afscheidstournee zal veel meer zijn dan een terugblik op zijn jaren als voorman van Marillion. En terecht, want al is zijn solowerk minder bekend dan het werk uit zijn Marillion-nalatenschap; je mag juist dat zeker niet over het hoofd zien. Om je geheugen op te frissen óf om je überhaupt voor het eerst kennis te laten maken met zijn solowerk, duikt Written In Music in de catalogus van de sympathieke Schot en bieden we je een beeld van de verschillende studio-albums van Fish. Je kon hier eerder al de recensies lezen van de EP A Parley With Angels, de albums Weltschmerz, A Feast Of Consequences, 13th Star, Field Of Crows, Fellini Days, Raingods with Zippos, Sunsets On Empire, Suits en Songs From The Mirror.
De laatste twee heruitgaven stammen uit dit jaar en zijn zeer fraaie releases van het debuut van Fish en van de opvolger daarvan Internal Exile. In deze recensie duiken we in dat tweede album én zijn zeer fraai vormgegeven nieuwe uitgave. Opnieuw werk van Calum Malcolm in de remastering en weer buitengewoon fraai artwork van Mark Wilkinson. Qua heruitgaven overtroeven deze twee titels alle andere in volledigheid en in samenstelling. Vier cd’s, met de inmiddels gekende samenstelling van het album in herziene, uitgebreide versie, een schijf met demo’s, alternatieve versies én live opnames. En dan zijn we er nog niet. Een vijfde schijf is een blu-ray met een uitgebreide documentaire over het album, een documentaire over het artwork, het album in 5.1 en Atmos-mix, promoclips en 2 volledige concerten uit 1991 die eerder apart waren uitgebracht.
Internal Exile was het tweede album van Fish na zijn vertrek uit Marillion. De eersteling bracht hij uit nadat Marillion Season’s End had uitgebracht en deze tweede was in ontwikkeling tijdens de strijd die hij nog met EMI voerde. Terwijl die strijd zich afspeelde, verscheen Polydor ten tonele om de helpende hand toe te steken en Fish een contract aan te bieden bij hen. Daar verscheen Internal Exile dan ook. Negen nummers die veel nadrukkelijker dan het eerste album Keltische klanken omvatten, die de Keltische geest ook omarmen.
Het was een tumultueuze periode voor Fish, met strijd met Marillion, met strijd met EMI, met het verlies van een van zijn beste vrienden, Andy Field en dat alles in de wetenschap dat hij net een studio had gebouwd die nog lang niet rendeerde én in de wetenschap dat hij vader ging worden. De stap van Polydor haalde de angel uit de strijd met EMI, maar er was op persoonlijk vlak wel schade aangericht. De relatief jonge Fish die na Marillion in de muziekindustrie zijn weg moest vinden en die er wellicht ook van uit ging dat de platenmaatschappij er toch juist ook voor hem zou zijn. Luister naar Tongues, lees de tekst ervan en bedenk je dat dit gaat over de toenmalige voorman van EMI, Rupert Perry. Te cynisch wellicht? Het is een nummer waar, zij het met scherpte, wordt teruggeblikt op de onderlinge communicatie én Fish kijkt ook in de spiegel naar zijn eigen gedrag. Snapte hij het misschien allemaal niet? Ja, hij is scherp, maar is hij daarin anders dan eerder Freddy Mercury in Queen’s Death On Two Legs? Het nummer is vooral een geslaagde uiting van beleving waar hij destijds midden in zat.
Met Tongues zijn we echter al ruim voorbij de opener. De opener van het album is het uitermate strakke Shadowplay. De Marillion-liefhebbers zagen zich op hun wenken bediend en ze hadden, met het Keltische geluid en het prachtige gitaarspel van Robin en Frank misschien wel het vervolg op Vigil dat ze zeer aansprak en, toonde de band zich hiermee, niet zelfs al als evenknie van Marillion? Er is in de Marillion-gemeenschap zeker voor een deel van de fans het gevoel geweest dat Marillion als band uit prima muzikanten bestond én dat de bandleden van Fish op hun instrumenten niet van hetzelfde niveau waren. Los van de kwaliteiten van de muzikanten, de muziek van Fish én de muziek van Marillion is niet vergelijkbaar. Frank Usher en Robin Boult zijn beide niet Steve Rothery, maar ook andersom, ga er niet van uit dat bij de muziek van Fish per se de gitaar van Steve hoort te klinken. Wanneer je de muziek van Fish beluistert, dan hoort daar juist ook zijn band bij. Heel vaak betekent dat ook een meer rocky benadering. Maar geniet bij de openingstrack vooral ook van de afwisseling in het nummer.
In de originele versie van het album volgt Credo op het titelnummer. De tracklist is gewijzigd en dat leidt er toe dat we nu als tweede nummer Lucky krijgen. Het is een lekker rockend nummer dat live altijd knalt en dat ook veel zegt over de invloed van rock op Fish. Ook in 2024 blijft het nummer zijn aantrekkingskracht houden.
Twee rustige en mooie nummers volgen dan, net als op het origineel, Just Good Friends en Favourite Stranger. Just Good Friends is een heel fijne ballad en dat sprak al bij een eerste beluistering zeer aan, dat nummer komen we verderop in de release nog tegen als uitvoering met Sam Brown. Favourite Stranger is laidback en met lichte jazzinvloeden, fijn nummer ook, het geeft eigenlijk al weer welke variatie Fish op meerdere albums ook ging inbrengen.
Tongues benoemden we al. Daarna vinden we Something In The Air, het nummer uit 1969 waar hij Internal Exile eerder mee afsloot. Door daarna in de tracklist ook het geweldige Poet’s Moon op te nemen, veranderde de balans van de tracklist feitelijk ook het karakter van het album. En dat is een erg goed uitpakkende keuze geweest. Poet’s Moon krijgt hier terecht een plek bij het album en dat geeft deze nieuwe release al een streepje voor bij de eerste versie. Het is gewoonweg een van de mooiere nummers van Fish.
Meer dan bij Marillion, richtte Fish zich op pop- en rocknummers. Dear Friend is meer poppy, bijna een ballad zelfs en laat horen ook hoe divers Fish zijn muziek wist te maken. Met het daarna in de tracklist opgenomen Credo is de balans in het album echt ook beduidend sterker dan het origineel. Een erg fijn nummer van Fish dat live net als Lucky een meezinger werd.
De afsluiters zijn het titelnummer en Carnival Man. Het titelnummer eerder nog aanleiding voor discussie binnen Marillion aan wie Fish het ook al voorlegde, maar de band wilde geen nummer dat ook raakte aan aspiraties tot onafhankelijkheid van Schotland. Geen politiek was de gedachte. Voor een band die zich al eerder wel politiek had betoond en dat later nog vaker zou doen een opmerkelijke keuze. Het tweede nummer dat destijds ook B-kant was, minder sterk dan Poet’s Moon, maar met zijn relaxte sfeer nu een fijne afsluiter van het reguliere album.
Het tweede schijfje in deze set bestrijkt demo-opnames. Hier dus weer een mooie blik op de ontwikkeling van de nummers. Luister naar de eerste vormgeving van Big Wedge of de stappen die Dear Friend doorliep. Van demo naar uiteindelijke release, dat is vaak een wereld van verschil en dat hoor je hier in een aantal nummers dus ook.
En als je je dan bedenkt dat daarna een paar fraaie nieuwe opnames volgen (van Yin en Yang afkomstig) met daarbij ook de versie van Just Good Friends met de heerlijke stem van Sam Brown, dan heb je al een fraai vooruitzicht. Met de toevoeging van erg fraaie live opnames uit het verre verleden is de set echt al zeer, zeer rijk. De toegewijde Fish-fan is daarmee al zeer content. Dan is er nog de uitsmijter met een vijfde schijf, de Blu-ray. Daarop weer prachtige documentaires over het album en over het artwork, het album nog eens in Dolby 5.1 en Atmos. En bovendien, nog meer live opnames: simpelweg genieten!
Calum Malcolm en Fish hebben deze nieuwe versie erg sterk samengesteld. En met wederom het artwork van Mark Wilkinson (Kijk die documentaires nou ook echt!) is deze heruitgave echt gewoon een model-heruitgave geworden. Misschien was het oorspronkelijke album minder consistent dan de eersteling, maar in deze editie komt Internal Exile buitengewoon sterk over. Het is dat Fish stopt, maar voor aandacht, zorgvuldigheid en samenstelling is hij met deze reeks aan heruitgaven een lichtend voorbeeld voor collega-artiesten en bands.
Voor alle releases uit deze reeks geldt dat je ze niet in de detailhandel vindt. Wanneer je geïnteresseerd bent in aanschaf van de titels, ga dan naar www.fishmusic.eu. Daar vind je de meeste titels nog op voorraad. Suits en Sunsets On Empire komen opnieuw beschikbaar in een oplage van 1500 stuks.