Fire! Orchestra
Arrival
Het Zweedse ensemble Fire! Orchestra zou je voor het gemak een verlengstuk kunnen noemen van het rock/freejazz trio Fire! . Dat is natuurlijk ook wel een beetje zo, want saxofonist/dirigent Mats Gustafsson (The Thing, Original Silence en veel meer), Johan Brethling (Sten Sandell Trio en meer) en Andreas Werliin (Wildbirds & Peacedrums en meer) zijn bepalend voor de sound van beide groepen. Maar nu meer dan ooit laat Fire! Orchestra horen dat de freejazz-, noise- en -rockelementen van hun sound slechts een klein gedeelte van een groter geheel zijn. Door een vermindering van muzikanten naar 14 in plaats van 21 kent de muziek plots ook meer ruimte en focus. Lees: dat betekent niet minder chaos of bombast.
Wat het meest opvalt aan Arrival is de dominantere rol van zangeressen Mariam Wallentin ( Mariam the Believer, Wildbirds & Peacedrums, The Skull Defekts) en Sofia Jernberg. De één zingt dwingend en laag, de ander schiet fel de hoogte in en haalt dikwijls de meest bevreemdende stemcapriolen uit. Het is een combinatie die niet zou moeten werken, ze botsen en het klinkt dissonant. Toch is het resultaat prachtig, soulful en soms zelfs neigend naar R&B/Hip-hop, door het vraag-antwoord spelletje. Zo laten ze opener (I am a) Horizon klinken als de meest avontuurlijke James Bond-theme ooit: een bombastische samenwerking met strijkers, warme saxofoon en de relaxte sfeer van soul zonder de kracht te verliezen. Een cover van Robbie Basho zijn minimaal klinkende gitaarliedje Blue Crystal Fire (bijvoorbeeld ook nog gecoverd door How to Dress Well) is onherkenbaar mysterieus en heeft plots een etherisch randje door hun zang. Een nog dramatischer effect horen we in de triest klinkende Chic cover At Last I Am Free, dat door zijn rechtlijnige structuur en herkenbare toetsen veel dichter bij het origineel blijft. De dames voegen dus de meeste toegankelijk toe aan het album en zorgen samen met de bas en drums meestal voor de meest herkenbare structuren op Arrival. Hoewel ook zij wel eens expres uit de bocht vliegen. Luister maar eens naar de manier waarop ze zich overschreeuwen om zich staande te houden in het freejazz-geweld van Weekends (The Soil is Calling) of de raps die totaal onverwachts opduiken bij Silver Trees.
Waar de zangeressen en ritmesectie zo hard hun best doen om een liedjesstructuur aan te brengen op dit album, moeten zowel blazers- als (nieuw element binnen het Orchestra) strijkersorkest daar niets van weten. Luister maar eens naar het dronken duel tussen de twee aan het begin van ( I Am) Horizon, als de ritmesectie niet tussenbeide was gekomen had je nooit enen liedje gehad en was het oneindige improv-gevecht nu nog aan de gang. In Weekends (The Soil is Calling) hebben de strijkers er opeens schoon genoeg van en verstoren de heerlijk opgebouwde funk groove van de track, voordat Gustafsson er een nijdige saxofoonsolo uit knalt en de toets partijen eigenwijs denken “hee dat kunnen wij ook” en wanhopig proberen zijn gefreak na te doen. Zelfs die prachtige cover van Blue Crystal Fire wordt voorafgegaan aan dark ambient-achtige drones van de blazers, die niet doen vermoeden hoe het lied later zou openbloeien. Hoe verrassend is het dan ook dat Dressed in Smoke. Blown Away en het korte, daaropvolgende Beneath the Ede of Life door de ritmesectie zo statisch worden gehouden dat ze bijna neigen naar krautrock.
Arrival is door zowel de dominante, soulvolle samenzang als de funky- en jazzy ritmes van bas en drums het toegankelijkste album geworden van Fire! Orchestra tot nu toe. Het ontbreken van noisy gitaaruitbarstingen en het verkleinen van het ensemble brengt ook duidelijk meer geduld, ademruimte en ja zelfs rust in de muziek Zowel strijkers als blazers nemen de (on?)dankbare taak op zich om die rust keihard te verstoren. Bij tijd en wijlen met succes, maar altijd worden ze weer teruggeroepen. Het resultaat is een leuk dynamisch spelletje en een zeer spannend maar ook dikwijls beeldschoon album van dit gezelschap.