Een verpakking doet niet altijd recht aan de inhoud. Dat is te zien en te horen bij het album Masimba Na Ngombi, een verzameling indrukwekkende en soms prachtige opnames van rituele muziek uit Gabon. De opnames worden helaas gepresenteerd als een antropologisch museumobject, compleet met gortdroge beschrijvingen van de muziek die geen recht doen aan de schoonheid daarvan.

Op dit album (onderdeel van de Collection de Musiques Populaires Du Monde) staan interpretaties van volksliedjes van de Tsogo – een bevolkingsgroep in Gabon, gespeeld door twee muzikanten die de Ngombi – een boogharp – bespelen. De snaren van deze harp hebben een hoog, kletterend en houtachtig geluid. Dit geeft de muziek een extra percussieve lading. Door de razendsnelle klaterende melodieën, aangevuld met ratels, geklap en handpercussie krijgen de nummers een rammelende, maar beslist voorwaartse kracht die de andere zangers, muzikanten en luisteraar – mee zuigt.

Dat is ook het doel van de muziek. De meeste nummers op dit album hebben een rituele functie. Het zijn nummers die rituele dansen, initiaties en andere ceremoniën begeleiden. Bij sommige van deze rituelen wordt door deelnemers ook Iboga gegeten – een sterk hallucinogene plant.  De golvende afwisseling tussen voorzang en achtergrondzang met brede harmonieën, het kletterende geluid van de Ngombi, geklap en het getik en geratel van andere percussie voeren langzaam naar een trance.

Soms zijn de nummers sober en ingetogen, donker en aards, zoals op Mitombo, waar de donkere stem van de zanger, soms meer pratend dan zingend zweeft boven een simpele, maar wiegende en snelle melodie van de Ngombi. De muziek moet met behulp van de Iboga visioenen opwekken bij de deelnemers aan de ceremonie. Andere nummers zijn vol en uitbundig, zoals Mobu, waarop de falsetstem van de zanger het antwoord van de achtergrondzangers inleidt. Ratels en handpercussie zorgen voor een voortdurende ritmische deken waarin elke snaar van de Ngombi zijn eigen leven leidt.

De nummers op dit album zijn niet in de studio opgenomen, maar op locatie. Daardoor is de muziek  verre van vlekkeloos, maar het mooie hiervan is dat het verschil tussen (achtergrond)zangers, muzikanten en deelnemers wegvalt. Af en toe is geroep op de achtergrond te horen, zangers of deelnemers vallen soms wel en soms niet in met gezang, en het geklap van de deelnemers is net zo goed onderdeel van de muziek als de harp en de percussie. Zoals ook het verschil tussen muzikant en deelnemer wegvalt, overstijgen de klanken van de muziek de noten en het ritme en lost muziek op met de omgevingsgeluiden – soms kraait op de achtergrond een haan. In deze klanklandschappen lijken de noten en de percussie soms op kletterende regen of een groot nachtelijk concert van insecten.

Tussen de meeste luisteraars van hier (en van buiten de Tsogo-gemeenschap) en deze muziek gaapt een enorme kloof – de oorspronkelijke betekenis en lading van de muziek zal luisteraars hier dan ook compleet ontgaan. Masimba Na Ngombi laat muziek horen die compleet anders is dan veel muziek hier. Niet qua noten of ritmes, maar wel in de plek en functie die de muziek heeft. Deze muziek is  ontstaan op een plek waar deze onderdeel is van een collectieve beleving, waar de scheiding tussen muzikant en toeschouwer niet strikt is en waar de klanken van de muziek samenvloeien met die van de omgeving. De muziek van de Tsogo geeft daardoor stof tot nadenken over hoe vanzelfsprekend (en zinvol) onze opvattingen, ideeën en consumptie van muziek zijn.

Het is daarom jammer dat de muziek in het cd-boekje wordt gereduceerd tot feiten en droge beschrijvingen van rituelen. Deze teksten raken slechts de oppervlakte en presenteren de muziek als een geconserveerd museumobject. Dat is ironisch, omdat deze nummers oorspronkelijk een organisch onderdeel vormden van dans, toeschouwers, ritueel en omgeving. Gelukkig is dat op het album zelf duidelijk te horen.