Wie de door D.A. Pennebaker geregisseerde Depeche Mode-documentaire 101 uit 1989 bekijkt, stuit op een gegeven moment op een vrij aandoenlijke scène waarin toetsenist Andrew Fletcher nogal hulpeloos zijn rol in de band typeert. Hij lijkt het zelf ook niet helemaal te weten en zegt dus maar dat hij de boel bijeen houdt.

Dat mantra hebben alle bandleden er vervolgens decennia ingehouden. Fletch was een soort bandmascotte, terwijl zanger Dave Gahan en voornaamste componist Martin Gore de show leken te runnen. Er zat ook ergens wel een kern van waarheid in, daar de spanningen tussen Gahan en Gore legendarisch zijn. Daarnaast hebben beide boegbeelden van de band zich in het verleden weleens lacherig uitgelaten over de muzikale rol van hun derde bandlid. Desalniettemin was Andrew Fletcher het baken van rust. Toen hij in 2022 plotseling overleed, was ook de vraag hoe de toekomst van Depeche Mode eruit zou zien. Op het nieuwe album Memento Mori komt daar een overtuigend antwoord op. En binnen dat antwoord blijkt ironisch genoeg de rol van Andrew Fletcher groter dan ooit.

Mememto Mori start weifelend met sfeerschets My Cosmos Is Mine, waarin Gahan de titel als een soort mantra voordraagt en Martin Gore een dissonant klinkende interlude inzingt. Het is niet zo’n lekkere opener, het duwt de luisteraar eerder weg dan dat deze naar binnen wordt getrokken. Opvallend, daar alle albums die de band de afgelopen jaren uitbracht zonder meer elk een geweldige opener hadden. Maar die albums verschoten stuk voor stuk hun kruit in de openingsminuten. Memento Mori doet het precies andersom. Na die twijfelachtige opener groei en bouwt het album alleen maar verder, tot het je volledig in zijn greep heeft.

Het gros van de nummers is tot stand gekomen in de COVID-periode en een deel is meegeschreven door Richard Butler (The Psychedelic Furs). Eigenlijk was dat werk niet specifiek bedoeld voor Depeche Mode, het was eigenlijk bedoeld als tussendoortje als satellietproject. Iets wat de leden van Depeche Mode (zoals Martin Gore eerder al eens uitlegde aan Written In Music) in hun vrije tijd doen om hun onderlinge relatie goed te houden. Dit werk bleek echter domweg te goed voor zo’n los project.

Een van die tracks is het fraaie Ghosts Again, een nummer dat door de dood van Andrew Fletcher een diepere lading heeft gekregen, maar eigenlijk al voor zijn overlijden vorm heeft gekregen. De spookachtige melancholie in dat nummer is tekenend voor de algehele sfeer op de plaat, die muzikaal echter wel de breedte zoekt. Van het op Kraftwerk geënte ‘old school’ Depeche Mode geluid (het sinistere People Are Good en het geweldige Caroline’s Monkey) tot de slepende electrogospel waar Gahan zo heerlijk slepend in voor kan dragen (Before We Drown) of gejaagde, bijna punkig te noemen tracks als Never Let Me Go. Memento Mori luistert hierdoor als een soort ‘best of’ van Depeche Mode, maar dan met nieuwe nummers en waarin wordt berust in het ouder worden. ‘I see the beauty as the leaves start falling’, zo croont Martin Gore in Soul With Me en even later ‘I’m ready for the final pages’. Het besef dat de beste jaren achter hem liggen is duidelijk aanwezig.

Dat geeft dit album echter de drive die de vorige albums misten. Een niet tastbaar aanwijsbare maar wel voelbare drang om van Memento Mori een geweldige nieuwe toevoeging aan het oeuvre te maken, het beste wat ze in deze levensfase in zich hebben. Waar met name de drie laatste Depeche Mode-albums weinig toevoegen aan het klassieke werk en stiekem een beetje aanvoelen alsof ze zijn gemaakt als excuus om weer op tournee te kunnen gaan (Gore en Gahan legden hun creatieve eieren in die periode met meer passie in hun solo-uitstapjes), wemelt het hier van de potentiële Depeche Mode-klassiekers. Het album bruist ondanks de titel en de duistere sfeer van levenslust en de bewijsdrang dat de band het óók kan zonder degene die de boel bijeen hielt. Waarmee Memento Mori zich als album met stip in de lijst onmiskenbare Depeche Mode-klassiekers plaatst en Andrew Fletcher zijn rol vanuit het hiernamaals dus eigenlijk sterker speelt dan ooit.