Baloji
137 Avenue Kaniama
De Belgisch-Congolese zanger Baloji is een man van vele stielen: rapper, maar ook dichter, visueel artiest, videomaker, verhalenverteller,.. . Na een wat chaotische schoolcarrière ziet hij brood in een toekomst bij de legendarische Luikse rapformatie Starflam. Maar toen die groep uiteenviel, zag hij de kans eindelijk schoon om aan een solo-avontuur te beginnen. Tot op heden leverde dat twee absolute prachtplaten op, met name Hotel Impala (2008) en Kinshasa Succursale (2011). Nu is er met het nieuwe 137 Avenue Kaniama een langverwachte opvolger.
Een bijzondere albumtitel die om tekst en uitleg vraagt. 137 Avenue Kaniama is een directe verwijzing naar het oorspronkelijke huis van zijn nog steeds in Congo residerende moeder, de plaats waar hij haar na al die jaren terugzag. Meteen maakt Baloji daarmee een uitgesproken persoonlijk statement. Net dat blijkt ook de grote sterkte van dit album te zijn. Het is het product van een artiest met een visie, iemand met een boodschap. Een artiest ook die geen genoegen neemt met de middelmaat. Dat bewijst hij onder meer met die bijzondere drieledige structuur van het album. Daarmee weet je al : hier is echt lang en hard over nagedacht tot alle puzzelstukjes echt allemaal op hun respectievelijke plaats vielen.
Toen enige tijd terug de single Soleil De Volt de wereld ingestuurd werd, was meteen duidelijk dat het nieuwe Baloji album weer een bommetje zou gaan worden. De bijhorende video maakt deel uit van een eerste kortfilm Kaniana Show waarmee Baloji de verhouding tussen televisie, media en propaganda kritisch onder de loep neemt. Bovendien werd duidelijk dat Baloji een artiest is die de meest uiteenlopende elementen in zijn muziek incorporeert.
Jazz hoor je bijvoorbeeld tijdens het wondermooie, met subtiel trompetwerk gelardeerde Peau De Chagrin – Blue De Nuit, terwijl Baloji tijdens het adembenemend mooie, over een uiteenvallende relatie handelende Ciel D’Encre slim speelt met een postmodern pianomotiefje dat weggelopen lijkt uit de soundtrack van Amélie Poulain. Het illustreert hoe enorm breed de inspiraties op zijn nieuwste album zijn, wat onder meer tot uiting komt via het veelvuldig gebruik van samples en hitsige ritmiekjes op 137 Kanianama.
Bovendien maakt Baloji (dat vrij vertaald zoiets betekent als ‘man van de wetenschap’) dankbaar gebruik van verschillende muzikale talenten, zoals onder meer Dijf Sanders (die recent nog uitpakte met infectueuze inspiraties rond Java), Charlotte Adigéry (Wwwater), fluitiste Esinam Dogbatse en gitarist Djizzy Mandjéku, om samen een album te maken dat zowel een rijkelijke creativiteit, artistieke innovatie als torenhoge ambities laat horen. Zij passen allen naadloos in de unieke muzikale wereld die Baloji op 137 Avenue Kanianama schept.
Hoor hoe het hypnotiserende Glossine (Zombie) met een halve voet in de danceclubwereld, de andere badend in Afrikaanse schoonheid, door de boxen schalt. Direct een schot in de roos, om vervolgens slechts de hoogtepunten verder aan elkaar te rijgen. Dat maakt van Baloji een popster die wellustig kan gaan strooien met hits, zodat 137 Avenue Kaniama in essentie een meesterlijke proef is van zijn al te bijzondere talent. In zekere zin zou je daarbij kunnen verwijzen naar wat pakweg Benjamin Clementine en Stromae zoal aanvangen, maar Baloji gaat naar ons aanvoelen véél verder.
Hij heeft het in zich om als popster verder carrière te maken, maar hij gebruikt die bijzondere positie net om maatschappelijk relevante issues op de agenda te zetten. Net zoals zijn muzikale helden (o.a. Marvin Gaye, denk aan het tijdloze eco-activisme van What’s Going On) dat destijds voor elkaar kregen. Dat maakt ook dat we zijn nieuwste werkstuk kunnen beschrijven als een oprecht en integer artistiek statement mét inhoud.
Naarmate het album vordert, wordt er steeds vaker ruimte gemaakt voor passages waarin de maatschappijkritische invalshoek naar voren komt. Zo hoor je onder meer hoe hij met Bipolaire-Les Noir afrekent met zijn voormalige platenfirma. Of hoe hij provoceert tijdens het spoken word piece La Dernière Pluie – Inconnu A Cette Adresse: “trop noire pour les blancs, trop blanche pour les noirs”. Verder is er ook Spotlight waarin hij de “fear of missing out” als motief neemt en zoveel meer. Met als tegengewicht : de tedere lovesong Passat & Bovary, waarin hij onder meer Flaubert en Brel aan elkaar koppelt. Het zijn slechts enkele hoogtepunten op wat nu al een van dé albums van het jaar is. Neem ook de elf minuten durende afsluiter Tanganyiaka die in drie knap aan elkaar gelaste delen uiteindelijk de kroon op het werk vormt. In muzikaal opzicht dan, want de muziek (mét koor) is een stuk bittere kritiek op de ronduit dramatische situatie in Zuidoost-Congo. Zo wordt duidelijk dat muziek en boodschap hier samen een meer dan krachtige bundeling vormen.
Veertien tracks met een speellengte van haast tachtig minuten (!) lijkt initieel een lange zit, maar dat is het zeker niet. Baloji speelt op 137 Avenue Kanianama al zijn troeven uit: aandacht voor tekst, voor beeld maar tezelfdertijd ook voor boodschap. Het doet dan ook niet vreemd aan dat Baloji een grote fan is van cinema (met name o.a. documentairemaker Raoul Peck die I Am Not Your Negro maakte).
Geliefd door The New York Times, The Guardian en ook door ons: Baloji, een rastalent om te koesteren, een superster die steeds vaker internationale erkenning afdwingt en dat via een spannende smeltkroes van rap hip-hop, reggae, R&B, soul en swingende afrobeat die je zo aan het dansen krijgt. Al het goede van de vorige albums wordt meegenomen, al zit de grote verrassing in de manier waarop Baloji zichzelf helemaal lijkt heruit te vinden. Zo is het ontegensprekelijk een album dat persoonlijke elementen (Avenue Kaniama) combineert met verhalen die het persoonlijke vér overstijgen. Baloji neemt de luisteraar op 137 Avenue Kaniama mee op een diverse, veelzijdige trip met een universele aantrekkingskracht. Wat een triomfantelijk en overweldigend album! Nu al een van dé albums van het jaar !!
Tracklisting 137 Avenue Kaniama:
I
Glossine (Zombie)
L’hiver indien – Ghetto Mirador
Bipolaire – Les Noirs
Ensemble (Wesh)
Spotlight
Soleil de Volt
II
Ciel d’encre
Peau de Chargin – Bleu De Nuit
L’art de la fugue – Le Vide
Passat & Bovary
III
La derriere pluie – Inconnu à cette adresse
Kongaulois
Tropisme – Start-Up
Tanganyika